Lineer Motor Nedir? Lineer Motor Çeşitleri Nelerdir?
Lineer Motor Nedir? Lineer Motor Çeşitleri Nelerdir?
Lineer motor, mekanik hareketi dairesel bir hareket olmayan, yatay eksen üzerinde hareket eden motorlara lineer motorlar denir. Alternatif akımla çalışan bir asenkron motor statorunda, dairesel sarılmış bobin kısmı açılarak elde edilebilecek motor türüdür. Ses bobini motoru (voice coil motor), Fırçasız AC Servis motor, step motor gibi birçok lineer motor tipi bulunuyor.
Lineer Motor Nedir?
Mekanik hareketi dairesel bir hareket olmayan, yatay eksen üzerinde hareket eden motorlar lineer motorlar olarak tanımlanıyor. Lineer motorlar, X ve Y düzleminde herhangi bir vektör yönünde hareket ediyor.
Lineer motor iki ana mekanik bileşenden meydana gelir. Birinci mekanik bileşen, gücü oluşturan hareketli armatürdür. Armatürün statora sabitlendiği kısım ikinci bileşeni oluşturur. Armatür ve stator arasında sabit bir mil hava aralığı bulunur. Yükü harekete geçirmek, demir nüve uzunluğuna bağlı olan güçle değişir.
Lineer Motor Kullanım Alanları
Lineer motorların kullanım alanları özellikle yüksek hız, ivme ve hassasiyetin önemli olduğu alanlardır. Yüksek tekrarlanabilirlik ve büyük ivmeler ile kullanıldığı uygulamalardaki çevrim zamanını radikal ölçüde düşürebilme özelliğine sahipken, aynı zamanda kullanıldığı uygulamanın kalitesini de artırır.
Kullanım alanlarından örnek vermek gerekirse MEMS teknolojisinde waferların konumlandırılması, üzerlerine kalıpların yerleştirilmesi işlevlerinde lineer motor kullanılır. Yüksek çözünürlük ve tekrarlanabilirlik bu alanda kullanılabilecek en hızlı araç olma özelliğini taşır.
Meteorolojide çeşitli ölçüm araçlarının imalatında ve ölçümlerinde kullanılabiliyor. Bu mikronun altına inebilen çözünürlüğü ile daha kesin ölçüm yapmaya imkân veriyor. Cisimlerin hassas olarak ölçülmesinde kullanılan CMM makinelerinde kullanılıyor. Elektron mikroskoplarında da lineer motorlar kullanılıyor.
İmalat makinelerinde özellikle CNC tezgahlarında ve lazerli kesme tezgahlarında kullanılıyor. Hassas toleranslı parçaların işlenmesinde büyük kolaylık sağlar. Ayrıca, imalat hızını da artırır. Lineer motorlarla ilgili lineer konveyör patentleri mevcuttur. Paletlerin bir hat boyuna taşınmasında kullanılır. Elektronik sanayisinde, elektronik kartlarda devre elemanlarının yerlerine yerleştirilmesi gibi işler lineer motorlar ile seri bir şekilde yapılabiliyor.
Lineer Motor Tipleri
Senkron Tipi
Bu lineer motor tipinde manyetik alanın hareket hızı motorun hareketin izlemek için genellikle, elektronik olarak kontrol ediliyor. Rotor genellikle kalıcı mıknatıslar ya da yumuşak demir içerir. Diğer birçok lineer motorun yanı sıra coilguns ve maglley sistemlerinde bu tip lineer motor kullanılır.
İndüksiyon Tipi
Bu lineer motor tipinde kuvvet, iletkenlerin üzerine etki eden hareketli lineer bir manyetik alan tarafından üretiliyor. Herhangi bir iletken, bir döngü, bir bobin ya da basit bir metal plakanın parçası olması, bu bölgedeki alana eddy akımları indükler. Lenz yasası kapsamında bu etki bir karşıt manyetik alan oluşturur. İki karşıt alan birbirini iter ve bu sayede metal boyunca oluşmuş manyetik alan sayesinde hareket meydana gelir.
